EnSố lượng ngôn ngữ lập trình tăng lên không ngừng do sự phát triển nhanh chóng của công nghệ và nhu cầu sử dụng phần mềm. Hãy cùng tìm hiểu ngôn ngữ lập trình (Programing Language) trong bài viết này.
Khi một ngôn ngữ lập trình mới xuất hiện, nó thường trở thành mối quan tâm rất lớn trong thế giới lập trình. Tuy nhiên, điều đó không đồng nghĩa là ngôn ngữ này sẽ không biến mất khỏi tầm ngắm của các nhà phát triển phần mềm trong những năm tới.
Trong khi một số ngôn ngữ lập trình xuất hiện và biến mất nhanh chóng thì nhiều ngôn ngữ khác vẫn tồn tại và thay đổi cách xây dựng ứng dụng trong ngành phát triển phần mềm.
Để đảm bảo rằng giải pháp công nghệ sẽ không sớm trở nên lỗi thời, nhà phát triển cần xem xét kỹ lưỡng tổng hợp công nghệ được sử dụng để xây dựng và phát triển ứng dụng (Tech stack).
Ngôn ngữ lập trình là gì?
Ngôn ngữ lập trình là ngôn ngữ máy tính được lập trình viên (hay nhà phát triển) sử dụng để giao tiếp với máy tính. Nó là một tập hợp các hướng dẫn được viết bằng bất kỳ ngôn ngữ nào (C, C++, Java, Python,…) để thực hiện những tác vụ cụ thể.
Mỗi loại ngôn ngữ lập trình được xem như là một tập hợp hoàn chỉnh của nhiều chi tiết kỹ thuật, từ cú pháp câu cho tới từ vựng nhằm diễn tả chi tiết câu lệnh.
Một số ứng dụng chính của ngôn ngữ lập trình hiện nay
Nhiều ngôn ngữ lập trình được coi là “tiêu chuẩn vàng” cho một số lĩnh vực phát triển phần mềm cụ thể. Tiêu chuẩn này đảm bảo rằng nhà phát triển phần mềm sẽ có thể xây dựng một ứng dụng, lớp phần mềm hoặc dịch vụ ổn định và duy trì nó một cách hiệu quả theo thời gian.
Phát triển ứng dụng web
Một lĩnh vực phát triển phần mềm cực kỳ phổ biến, liên quan đến việc tạo ra ứng dụng web chạy trên trình duyệt. Ngày nay, rất nhiều doanh nghiệp muốn xây dựng giải pháp kỹ thuật số của mình bằng công nghệ web, từ ứng dụng web thương mại điện tử và dịch vụ phát trực tuyến (Livestream) đến ứng dụng truyền thông xã hội,…
Ngôn ngữ lập trình được sử dụng nhiều nhất để phát triển ứng dụng web là HTML, XML, JavaScript, C#, PHP, Ruby, Python,…
Phát triển ứng dụng di động
Hơn 76% người dùng điện thoại thông minh sử dụng thiết bị của họ để nhắn tin, 61% nghe nhạc, 61% truy cập tài khoản ngân hàng trực tuyến, 61% xem video, 57% tìm kiếm sản phẩm,…
Điều này làm cho việc phát triển ứng dụng di động trở thành một hướng đi tiềm năng cho những doanh nghiệp muốn cung cấp dịch vụ “On The Go” (Một chuẩn kết nối có thể giúp thiết bị di động đọc, sao chép và chia sẻ dữ liệu với các bộ nhớ ngoài như USB, thẻ nhớ,… mà không cần thông qua máy tính trung gian).
Ngôn ngữ lập trình thường sử dụng để phát triển ứng dụng di động là: Java, Swift, C, C++, HTML5, Objective-C.
Phát triển ứng dụng máy tính để bàn
Mặc dù việc phát triển ứng dụng di động và web chiếm ưu thế trên thị trường dịch vụ khách hàng ngày nay, nhưng nhu cầu về ứng dụng máy tính để bàn vẫn đang tăng lên.
Một số giải pháp doanh nghiệp nên được xây dựng dưới dạng máy tính để bàn, chẳng hạn như những công ty công nghệ lớn như Microsoft, Atlassian và nhiều đơn vị khác đang cung cấp các sản phẩm chính của họ dưới dạng ứng dụng máy tính để bàn.
Ngôn ngữ lập trình chủ yếu được sử dụng cho phát triển ứng dụng máy tính để bàn là: Java, C/C++, C#, VB.NET, Python, SQL, Bash/Shell.
Ứng dụng máy tính để bàn được sử dụng tại các doanh nghiệp
Khoa học dữ liệu
Khoa học dữ liệu cho phép xử lý và phân tích khối lượng lớn dữ liệu với sự trợ giúp của máy học (Machine learning) và trí tuệ nhân tạo (AI). Việc phân tích dữ liệu từ nhiều nguồn có thể được sử dụng để tương tác với khách hàng một hiệu quả hơn.
Để phân tích dữ liệu hiệu quả, nhà phát triển phần mềm sử dụng các ngôn ngữ lập trình sau: Java, C/C++, MATLAB, Python.
Phát triển API
Giao diện lập trình ứng dụng (API – Application Programming Interface) giúp nhà phát triển tạo ra ứng dụng phức tạp, sử dụng hiệu quả trong lĩnh vực tài chính ngân hàng, năng lượng, tiện ích, hậu cần, chăm sóc sức khỏe và nhiều ngành nghề khác. Bằng cách này, nhà phát triển phần mềm có thể tăng tốc đáng kể quá trình phát triển, đảm bảo ít lỗi lập trình hơn trong cơ sở mã.
Để xây dựng API hiệu quả, nhà phát triển phần mềm sẽ sử dụng JavaScript, Python, C, C++, Rust hoặc ngôn ngữ khác, tùy thuộc vào yêu cầu của nền tảng, ứng dụng hoặc dịch vụ cụ thể.
Phát triển hệ thống nhúng
Sự nổi lên của Internet vạn vật (Internet of Things) đã khiến việc phát triển hệ thống nhúng trở nên đặc biệt phổ biến. Vì hệ thống nhúng thể hiện sự kết hợp cụ thể giữa phần cứng và phần mềm máy tính nên một số ngôn ngữ lập trình cụ thể sẽ được sử dụng để tạo ra chúng, bao gồm: Embedded C, Python, Arduino language và Java.
Điện toán đám mây
Ngày nay, dịch vụ điện toán đám mây (Cloud Computing) đang gia tăng khi ngày càng có nhiều công ty chuyển phần mềm của họ từ máy chủ cục bộ sang cloud.
Nhà phát triển phần mềm lựa chọn phát triển phần mềm điện toán đám mây sẽ tạo ra giải pháp được triển khai trên các kho lưu trữ đám mây như Amazon AWS, Google Cloud, Azure và nhiều giải pháp khác.
Để xây dựng giải pháp đám mây hiệu quả, nhà phát triển phần mềm thường sử dụng Java, R, Erlang, XML, Go và nhiều ngôn ngữ lập trình khác.
Ngôn ngữ lập trình phổ biến nhất hiện nay
Ngôn ngữ lập trình nào sẽ có sự phát triển mạnh mẽ hơn trong năm tới? Để trả lời cho câu hỏi đó, hãy cùng tham khảo những ngôn ngữ đang phổ biến nhất ở thời điểm hiện tại.
Ngôn ngữ lập trình Python
Python là ngôn ngữ lập trình được sử dụng vô cùng rộng rãi bởi cộng đồng lớn các nhà phát triển phần mềm. Phát hành vào những năm 1980, tính đơn giản và khả năng ứng dụng tuyệt vời là những lý do Python vẫn là sự lựa chọn của nhiều nhà phát triển hiện nay.
Đây là một trong những ngôn ngữ phù hợp nhất với những người mới bắt đầu lập trình do cú pháp giống tiếng Anh và tương đối dễ đọc. Đồng thời, nó cũng là một công cụ mạnh mẽ để xây dựng các phần mềm đa dạng, bao gồm ứng dụng machine learning, trò chơi điện tử, ứng dụng khoa học và tính toán, ứng dụng web,…
Python là một ngôn ngữ nguồn mở, hỗ trợ một bộ thư viện, khung (framework), môi trường phát triển tích hợp (IDE), nhiều công cụ phong phú như Django, Flask, CherryPy, TensorFlow, Pandas, PyTorch và những ngôn ngữ khác.
Nhà phát triển phần mềm triển khai hiệu quả tất cả các công cụ này để xây dựng những ứng dụng mã, khoa học dữ liệu, phân tích và lập mô hình dữ liệu, ứng dụng web và phát triển API web phức tạp, thậm chí cả việc tạo hình ảnh 2D và hoạt hình 3D.
Ngôn ngữ lập trình Java
Java là ngôn ngữ lập trình ra đời từ năm 1995, được sử dụng để phát triển nhiều nền tảng và ứng dụng. Ưu điểm vượt trội của Java là khả năng chạy trên bất kỳ máy nào mà không cần cài đặt bất kỳ phần mềm đặc biệt nào nhờ vào máy ảo Java (JVM – Java virtual machine). Do đó, Java hoạt động trên nhiều nền tảng từ trung tâm dữ liệu đến điện thoại thông minh
Nhà phát triển phần mềm sử dụng Java để xây dựng đa dạng loại ứng dụng, bao gồm ứng dụng web, ứng dụng dữ liệu lớn, ứng dụng di động, giải pháp cấp doanh nghiệp, trò chơi,…
Các framework phổ biến nhất trong Java là Spring, Spring Boot, Struts và Hibernate được áp dụng bởi những công ty nổi tiếng như Netflix, Yatra, Amazon, eBay, Accenture, NexGen Technologies,… Ngoài ra, Java còn cung cấp nhiều công cụ, API và thư viện mạnh mẽ để phát triển phần mềm đơn giản và nhanh chóng.
Ngôn ngữ lập trình C và C++
C là ngôn ngữ lập trình bậc cao đa năng đã có mặt từ những năm 1970. Nó ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của nhiều ngôn ngữ lập trình hiện đại, bao gồm C#, JavaScript, Java và các ngôn ngữ khác. Ngược lại, C++ là phiên bản C nâng cấp để phát triển phần mềm đơn giản hơn.
Mặc dù nhiều nhà phát triển ưa thích những ngôn ngữ lập trình khác hơn C, nhưng ngôn ngữ C, cũng như C++, vẫn phổ biến và được sử dụng rộng rãi để phát triển phần mềm nhờ mang lại hiệu suất cao.
Chúng được sử dụng để xây dựng ứng dụng cần có hiệu suất, ví dụ như: Phần mềm máy khách/máy chủ, giải pháp thương mại nặng như Adobe, ứng dụng Google, Máy chủ MySQL, hệ điều hành Microsoft và Apple,…
Ngôn ngữ lập trình C liên tục được nâng cấp – Ảnh: Internet
Ngôn ngữ lập trình JavaScript
JavaScript là một trong những công nghệ chính trong phát triển front-end được sử dụng để tạo nội dung web động và tương tác.
Hiện nay, 97.3% website sử dụng ngôn ngữ lập trình JavaScript cho phía người dùng của chúng. Mặc dù JavaScript từ lâu chỉ được sử dụng để xây dựng lớp giao diện người dùng trong ứng dụng nhưng ngày nay, nó cũng được triển khai hiệu quả để phát triển ứng dụng web phía máy chủ.
Điều này đã trở thành hiện thực nhờ một trong nhiều framework của nó – Node.js. Nắm được framework JavaScript front-end như React.js hoặc Angular và Node.js, các nhà phát triển JavaScript có thể nhanh chóng đạt được cấp độ mới trong phát triển phần mềm, trở thành nhà phát triển full-stack.
Ngôn ngữ lập trình C#
Microsoft đã phát triển ngôn ngữ C# thay thế cho C và C++. Đó là ngôn ngữ có mục đích hướng đối tượng chung, chủ yếu chạy trên nền tảng .NET. C# được sử dụng rộng rãi để xây dựng các ứng dụng Windows, Android, iOS và đa nền tảng, ứng dụng thực tế ảo (tạo lập lệnh trong môi trường trò chơi Unity).
Nhiều lập trình viên chọn C# làm điểm khởi đầu để tìm hiểu sâu hơn về ngôn ngữ họ C trong tương lai. Tuy nhiên, bản thân C# cũng là một giải pháp khá mạnh mẽ, thường được so sánh với Java.
Ưu điểm chính của C# là cho phép phát triển những ứng dụng có thể bảo trì theo mô-đun, hệ thống thu gom rác hiệu quả, sao lưu bộ nhớ mạnh, logic, ngắn gọn và được Microsoft hỗ trợ mạnh mẽ – nghĩa là không thiếu công cụ và thư viện.
Ngôn ngữ lập trình HTML
Ngôn ngữ đánh dấu siêu văn bản (HTML – Ngôn ngữ lập trình HTML) là công nghệ cốt lõi để xây dựng các trang web và ứng dụng. Nó được sử dụng để phát triển web từ năm 1993. Đến năm 1999 đã trở thành tiêu chuẩn chính thức để phát triển trang web.
HTML giúp cấu trúc trang web và làm cho chúng tuân thủ theo tiêu chuẩn xem trang web trên Internet – Ảnh: Internet
Ngôn ngữ lập trình PHP
PHP là ngôn ngữ lập trình nguồn mở đã được thử nghiệm theo thời gian, được phát hành vào năm 1990. Kể từ đó, nó được coi là một trong những ngôn ngữ lập trình tốt nhất để phát triển web back-end.
Ngày nay, 75% máy chủ (server) website được hỗ trợ bởi PHP, bao gồm nhiều dịch vụ phổ biến như Facebook, Yahoo, Wikipedia, Slack, WordPress, MailChimp,…
PHP có một cộng đồng lớn và cơ sở tài liệu giáo dục phong phú. Tuy nhiên, đây không phải là lý do duy nhất khiến nhiều nhà phát triển phần mềm lựa chọn ngôn ngữ lập trình này.
PHP cung cấp khả năng tải trang web nhanh chóng, có nhiều tùy chọn kết nối cơ sở dữ liệu khác nhau với các tùy chọn lưu trữ trang web rẻ tiền. Nó hỗ trợ MySQL, mSQL, MS-SQL, SQLite, PostgreSQL, ElasticSearch, Redis, MongoDB và nhiều cơ sở dữ liệu khác.
Hơn nữa, PHP có khả năng kết hợp tuyệt vời với HTML và được sử dụng linh hoạt cho nhiều hệ điều hành khác nhau, bao gồm Windows, Linux và macOS.
Kết luận
Trên đây là một số ngôn ngữ lập trình phổ biến nhất hiện nay. Việc lựa chọn ngôn ngữ lập trình phù hợp cho một dự án phát triển phần mềm chưa bao giờ là điều dễ dàng.
Các công ty phải xem xét tất cả yêu cầu về sản phẩm cũng như góc độ kinh doanh, ngân sách và khung thời gian,… Điều quan trọng nữa là phải nhận ra ngôn ngữ lập trình nào có thể được sử dụng để đảm bảo rằng giải pháp thu được sẽ ổn định, an toàn và dễ bảo trì qua nhiều năm.
Nguồn tham khảo:
https://scand.com/company/blog/top-programming-languages-to-use/
